Kwasy Omega – 3 to grupa związków chemicznych o długich łańcuchach węglowych, które w swojej budowie cząsteczkowej posiadają podwójne wiązania.
Należą do wielonienasyconych niezbędnych kwasów tłuszczowych (WNKT). Do głównych przedstawicieli tej grupy zalicza się kwas alfa-linolenowy ALA, eikozapentaenowy (EPA), dokozapentaenowy (DPA) i dokozaheksaenowy (DHA).
Kwasy tłuszczowe występują naturalnie w tłuszczach, natomiast organizm nie potrafi ich syntetyzować, ze względu na brak układów enzymatycznych do tworzenia wiązań podwójnych. Potrafi je jednak przebudowywać i należy je dostarczać z dietą.
Jaka jest rola kwasów Omega-3?
🧠Wykazują działanie przeciwzapalne poprzez obniżenie białka ostrej fazy C-reaktywnego CRP i cytokin prozapalnych, czynnika martwicy nowotworów (TNF)-α i interleukiny (IL)-6.
Zmniejszają stężenie prozapalnych eikozanoidów w osoczu lub surowicy (tromboksan B2 i leukotrien B4).
🧠Zmniejszają stres oksydacyjny co pozwala na opóźnienie procesu starzenia.
🧠Badania sugerują, że kwasy mogą być wykorzystywane w leczeniu sarkopenii. W połączeniu z treningiem oporowym u osób starszych zwiększyła się siła mięśniowa i szybkość chodu.
We wnioskach wskazuje się na trzy mechanizmy odpowiedzialne za wzrost siły mięśniowej u takich osób:
- Głównie działanie przeciwzapalne (tłumienie stanu zapalnego), czyli wspomniane wcześniej obniżenie IL-6, IL-1β, TNFα, a także CRP.
- Anaboliczny efekt wyjaśnia się wpływem na aktywację szlaku mTOR, który zwiększa tempo syntezy białek mięśniowych.
- Niektóre badania sugerują zmniejszenie oporności komórek na insulinę, a sygnalizacja insulinowa odgrywa kluczową rolę w aktywacji m-TOR.
🧠Kwas dokozaheksaenowy wpływa na funkcję mózgu poprzez modulowanie neurogenezy(powstawania nowych komórek układu nerwowego) i wpływ na neuroprzekaźnictwo.
🧠Odgrywa ogromną rolę w rozwoju mózgu u noworodków i rozwoju siatkówki oka poprzez wpływ na komórki fotoreceptorów siatkówki.
🧠Zapotrzebowanie na DHA wzrasta w trakcie ciąży i osiąga szczyt pod koniec trzeciego trymestru (po 32. tygodniu), w czasie dużego wzrostu i rozwoju, a także znacznego nagromadzenia DHA w tkance mózgowej dziecka. W mózgu osiąga poziom około 4 g i stanowi 50% kwasów tłuszczowych obecnych w składnikach pręcika i czopka siatkówki.
🧠Niski poziom DHA jest skorelowany z występującą depresją poporodową.
🧠Co ciekawe potwierdza się, że nieprawidłowy stosunek Omega 6/3, czyli dominująca podaż kwasów tłuszczowych Omega-6 przyczynia się do występowania zaburzeń nastrojów, w tym lęków i depresji, natomiast suplementacja Omega-3 przyczynia się do poprawy nastroju, ponieważ dochodzi do poprawy transmisji serotoniny i dopaminy.
🧠Metaanaliza 8 randomizowanych badań kontrolowanych u pacjentów z objawami depresji, ale bez rozpoznania dużej depresji oraz 11 randomizowanych badań kontrolowanych u pacjentów z dużą depresją potwierdziła, że wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 skutecznie zmniejszają nasilenie depresji w porównaniu z placebo.
👉Badania pokazują, że w krajach, gdzie spożycie ryb jest wysokie, występuje lepszy stan zdrowia psychicznego.
🧠Sugeruje się poprawę funkcji mitochondriów.
🧠Obniżają poziom triglicerydów.
🧠Obniżają ciśnienie krwi.
🧠Wydają się zwiększać lipoproteinę LDL i HDL.
🧠Hamują agregację płytek krwi.
🧠Wykazują działanie kardioprotekcyjne.
🧠Hamują skracanie telomerów.
Niedobór niezbędnych kwasów tłuszczowych był rzadko opisywany u ludzi, ale uważa się, że niskie spożycie przyczynia się do zapalenia skóry, nadciśnienia nerkowego, zaburzeń aktywności mitochondriów, chorób układu krążenia, cukrzycy typu 2, upośledzenia rozwoju mózgu, zapalenia stawów, depresji i zmniejszonej odporności organizmu na infekcje.
